Терлекчелек: сигез ай нәтиҗәләре

Уз­ган ат­на­да тер­лек­че­лек­тә си­гез ай­лык эш нә­ти­җә­лә­ре­нә ба­гыш­лан­ган зо­на се­ми­нар-ки­ңәш­мә­лә­ре уз­ды. Алар­ның Ту­кай ра­йо­ны­ның "Ги­гант" ху­җа­лы­гын­да үт­кә­нен­дә без­нең ра­йон вә­кил­лә­ре дә кат­наш­ты.

Ту­кай ра­йо­ны баш­лы­гы Ва­сил Ха­җи­ев ра­йон, аның тер­ри­то­ри­я­сен­дә ур­наш­кан авыл ху­җа­лы­гы предп­ри­я­ти­е­лә­ре эш­чән­ле­ге бе­лән кыс­ка­ча гына та­ныш­тыр­ган­нан соң, авыл ху­җа­лы­гы һәм азык-тө­лек ми­нист­ры­ның тер­лек­че­лек бу­ен­ча урын­ба­са­ры Нә­җип Ха­җи­пов си­гез ай­лык эш нә­ти­җә­лә­ре ту­рын­да док­лад бе­лән чык­ты. Ит җи­теш­те­рү­дә, уз­ган ел­ның шул чо­ры бе­лән ча­гыш­тыр­ган­да, әй­бәт күр­сәт­кеч­ләр­гә ире­шел­сә (112 про­цент), сөт са­ву­да бо­лай дип әй­теп бул­мый. Дө­рес, бе­раз ар­тык­лык бар: 805,1 мең тон­на сөт җи­теш­те­ре­леп, был­тыр­гы­га ка­ра­та ул 102 про­цент тәш­кил ит­кән, ә ме­нә ав­густ аен­да исә үсеш бө­тен­ләй дә бул­ма­ган. Бу ай­да бо­зау­лар алу да ки­ме­гән, ә үлем исә, ки­ре­сен­чә, арт­кан (уз­ган ел­ның шул чо­ры бе­лән ча­гыш­тыр­ган­да). "Бер под­шип­ник алыр өчен дә сы­ер су­яр­га ди­мә­гән­дер", - ди­де Н.Хаҗи­пов, тер­лек­ләр­нең баш сан­на­рын ки­мет­кән ху­җа­лык­лар­ны тән­кыйть уты­на то­тып. Тер­лек­ләр­не җәй­ләү­ләр­дән кай­та­рып бе­тер­мә­гән­нәр­гә дә "э­ләк­те" ми­нистр урын­ба­са­рын­нан. Бү­ген­ге көн­дә бер сы­ер­дан 10-11 ки­лог­рамм сөт са­ву­ны ул тү­бән күр­сәт­кеч, мо­ның бе­лән ба­еп бул­мый, дип бә­я­лә­де. Шу­лай ук җи­теш­тер­гән сөт­не юга­ры бә­я­дән са­та бе­лү мө­һим­ле­ген дә ас­сы­зык­ла­ды. Кем­дер аның ки­лог­рам­мын - 15 сум­нан, ә кем­дер 10 сум­нан са­та. Сөт бә­я­сен баш зо­о­тех­ник кы­на тү­гел, һәр фер­ма мө­ди­ре бе­лер­гә һәм юга­ры­рак итү өчен ты­ры­шыр­га ти­еш. Сөт кү­лә­мен арт­ты­ру­да ул эш­кәр­тү про­мыш­лен­нос­те кал­дык­ла­рын, мә­сә­лән, бар­да, па­то­ка, түп кул­ла­ну мөм­кин­ле­ге бар­лы­гын, шу­ңа ка­ра­мас­тан ан­нан фай­да­лан­мау­чы­лар бу­лу­ын хуп­ла­ма­вын бел­дер­де. Н.Ха­җи­пов ясал­ма ор­лык­лан­ды­ру тех­но­лог­ла­ры хез­мә­тен ти­е­шен­чә бә­я­ләү, шул ук ва­кыт­та алар­дан ти­еш­ле эш та­ләп итү ки­рәк­ле­ге­нә дә тук­тал­ды.

Фер­ма­лар­да сак­чыл җи­теш­те­рү алым­на­ры кер­тү ту­рын­да да сүз бул­ды. Әй­тик, ул спирт за­вод­ла­рын­да күп­тән­нән эш­ли. Ми­сал­га, ан­да кран­нан спирт та там­мый, су да ак­мый. Ә без­нең фер­ма­лар­да шу­лай­мы? Суы гы­на тү­гел, сө­те дә, трак­то­ры­ның мае да ага һ.б. Авыл ху­җа­лы­гы һәм азык-тө­лек ми­нистр­лы­гы һәм Та­тарс­тан­ның сөт җи­теш­те­рү­че­лә­ре со­ю­зы та­ра­фын­нан фер­ма­лар­да сак­чыл җи­теш­те­рү сис­те­ма­сы кер­тү прог­рам­ма­сы эш­лән­гән.

Се­ми­нар-ки­ңәш­мә­дә тер­лек­ләр­не ими­ни­ят­ләү, сы­ер­лар­да мас­тит­ны ки­сә­тү һәм дә­ва­лау, тук­ла­ну ра­ци­о­ны­на комп­лекс­лы фер­мент­лы пре­па­рат­лар кер­тү ту­рын­да да сөй­ләш­те­ләр. Ал­да­гы кыш­ла­ту чо­ры­на бу­рыч­лар да ку­ел­ды.

Ра­йон сан­на­ры­на кил­гән­дә, ху­җа­лык­лар­да 13452 баш мө­гез­ле эре тер­лек ас­ра­ла, шу­лар­ның 5050се - са­вым сы­ер­ла­ры. Тер­лек­ләр­нең баш сан­на­ры ки­мү­гә юл ку­ел­ма­ган. Си­гез ай­да 1065 тон­на ит, 16475 тон­на сөт җи­теш­те­рел­гән. Һәр 100 сы­ер­га исәп­лә­гән­дә, 63 бо­зау алын­ган (рес­пуб­ли­ка күр­сәт­ке­че - 59). Бер сы­ер­дан иң күп сөт­не "Нөр­кәй" аг­ро­фир­ма­сын­да са­ва­лар, 1 сен­тябрь­гә ул ан­да 3482 ки­лог­рамм тәш­кил ит­кән.

Се­ми­нар-ки­ңәш­мә­гә авыл ху­җа­лы­гы һәм азык-тө­лек ида­рә­лә­ре­нең тер­лек­че­лек бу­ен­ча кон­суль­тант­ла­ры, се­лек­ция-нә­сел хез­мә­те на­чаль­ник­ла­ры, ве­те­ри­нар­лар, фер­ма мө­дир­лә­ре, ясал­ма ор­лык­лан­ды­ру тех­но­лог­ла­ры ча­кы­рыл­ган иде­ләр. Аның икен­че өле­шен­дә алар "Ги­гант" ху­җа­лы­гы­ның тер­лек­че­лек фер­ма­сын­да бул­ды­лар, эш­ләр­нең оеш­ты­ры­лы­шы бе­лән та­ныш­ты­лар.

РӘСЕМНӘРДӘ: Н.Хаҗипов (уңда) район башлыгы В.Хаҗиев белән сөт блогында; бу станок малларның тоякларын эшкәртү, кан алу, вакцинацияләр үткәрү өчен уңайлы.